De scholen in Brussel hebben geen taalpolitie nodig, wel leraren

'Stadslucht Maakt Vrij' is een open politiek initiatief met als doelstelling de ontwikkeling van een liberale visie op de stad en het stedelijk beleid, met de nadruk op de mogelijkheden en de innovatieve kracht van de stad. @Gatz/Leysen/vanRouveroij, 2004 / Imane Belguenani, 2024

Orhan Agirdag is professor Pedagogie aan de KULeuven en aan de Universiteit Amsterdam. Hij stelt in een blog van zijn vakgroep "dat kennis van het Nederlands geen voorwaarde voor goede schoolprestaties is, maar het resultaat van goed onderwijs." Hij reageert hiermee op de obsessie voor Nederlands in het onderwijs, met als hoogtepunt het voorstel van de nieuwe Vlaamse regering om het kindergeld af te pakken bij onvoldoende kennis Nederlands van de ouders. 

Professor Agirdag beseft maar half hoe raak zijn opmerking is in de Brusselse context. Hij beseft ook maar half hoe diep het probleem zit.

Het zit zeer diep. De obsessie voor het Nederlands is begrijpelijk, maar daarom nog niet juist. Het gaat terug op een tijd waar het Nederlands onder druk stond, in Vlaanderen, in Brussel, vaak door een zeer bewuste verfransingspolitiek. Maar het Nederlands staat niet meer onder druk. 

In Brussel staat Nederlands gelijk met meertalig, aanzien, extra kansen… We moeten stoppen die taalobsessie te voeden en die underdogpositie te onderhouden.

Maar wat het nog erger maakt, is het gebrek aan kennis van de stad van aankomst, en het bijhorend onbegrip voor het stedelijk onderwijs.

De scholen in Brussel hebben geen taalpolitie, maar leraren nodig. Met een stads- of Brusselpremie voor leraars kunnen we ervoor zorgen dat de beste leraars, met de meeste ervaring, lesgeven aan de kinderen die het het meest nodig hebben. Het huidige systeem zorgt voor een transfer van middelen (via de lonen van leerkrachten) van de meest kansarme kinderen naar kansrijke kinderen. Van de steden naar de rand!

De taalstrijd was wellicht het hevigst in Brussel. Maar het is ook in Brussel dat de rust eerst terugkeerde en de nieuwe realiteit – de stad van aankomst – zich opdrong. Het stedelijk onderwijs is essentieel in de integratie van nieuwkomers. Scholen hebben steun op maat nodig om dit op te vangen. En onze taal heeft er baat bij: het Nederlands gaat er in Brussel op vooruit, ook bij de nieuwkomers.

De stad is een emancipatiemachine. Dit is het leidmotief van 'Stadslucht Maakt Vrij'. Honderdduizenden mensen uit Vlaanderen, Wallonië en de hele wereld komen naar onze stad om hun kans te grijpen, een leven voor hen en hun familie op te bouwen. De stad is de emancipatiemachine. Het onderwijs is de motor.

Imane Belguenani

Brussel, 27 november 2024

_________________________________________________________________

Suggesties voor verdere lectuur/standpunten:

- Prof. Dr. Orhan Agirdag: "Ook in Vlaanderen zijn er scholen die schitterende resultaten kunnen voorleggen, terwijl hun publiek vooral bestaat uit arme anderstalige leerlingen. Deze scholen zien kennis van het Nederlands niet als een voorwaarde voor goed onderwijs, maar resultaat van hun eigen collectieve inspanningen. Met goed onderwijs is geen kind kansarm. En dat zijn we vergeten, in de naam van het Nederlands". Lees hier de blog "In de naam van het Nederlands".

- OESO bevestigt het probleem van dat beste leerkrachten met meeste ervaring voor Klassen staan met meest kansrijke leerlingen, en omgekeerd: "The unequal access of disadvantaged students to quality teachers and teaching is a real concern. (…) In many countries, more-qualified and -experienced teachers are less often found in disadvantaged schools; and the more pervasive this situation, the larger the difference in student performance related to socio-economic status in the country. These results imply that most countries could do more to monitor how teachers are allocated to schools: the number of teachers, but also their qualifications, experience and effectiveness. Any teacher policy that aims to tackle student disadvantage should strive to allocate quality teachers, and not just more teachers, to underserved students". Lees hier de OESO studie: Effective Teachers Policies.

- Over de stad van aankomst raad ik de boekbespreking van Arrival Cities van Doug Saunders in The Guardian aan: "These migrants are not passive victims. They are opportunists, taking a gamble on the future in an urbanising world. They are humanity at its best, not worst. ." Lees hier de boekbespreking in The Guardian van Doug Saunders, Arrival Cities. How the Largest Migration in History is Reshaping our World, 2011.

- Minister Sven Gatz, bevoegd voor Nederlandstalig onderwijs in Brussel pleitte meermaals voor een Brussel of stadspremie de afgelopern jaren: "Op termijn moeten we echt wel werk maken van de Brusselpremie voor leerkrachten in Brussel. Lesgeven in de grootstad is extra complex (zo'n premie bestaat trouwens ook al meer dan twintig jaar voor de politie in Brussel, om dezelfde redenen). Voor mij mag dat trouwens ook een Stadspremie zijn (de contacten met Antwerpen en Gent zijn gelegd). Nederlands voor Brussel, meertaligheid voor onze ketjes, dat verdient een extraatje". Lees hier de korte opinie van Sven Gatz voor BlueTalks "Onderwijs is de sterkste springplank" (maart 2024).

- Bekijk hier het debat in de commissie Onderwijs van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie waarin collegelid Imane Belguenani is tussengekomen (27 november 2024). 

- Lees hier het artikel van Imane Belguenani over haar tussenkomst in de hierbovenvermelde commissie.